Türkiye'nin en büyük rafineri işletmecisi ve akaryakıt üreticisi Tüpraş symbolBIST:TUPRSBIST:TUPRS 2021 yılında yayımladığı uzun vadeli yeşil dönüşüm planını değişen arz-talep koşulları ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak güncelledi.
Tüpraş, dün gece yayımladığı güncellenen Stratejik Dönüşüm Planı sunumunda dünya genelinde elektrikli araç talep artışının azaldığına, arz güvenliğine verilen önemin arttığına ve yeni yatırım alanlarında artan maliyetlere karşılık devlet teşviklerinin eksik kaldığına dikkat çekti.
Şirket bu bağlamda Türkiye'nin fosil yakıt tüketiminde zirvenin 2021 yılındaki tahmine kıyasla beş yıl daha geç olan 2035 yılında gerçekleşeceğini öngördü.
Hidrojen üretim için gereken birim yatırım maliyetlerinin önceki plana göre yükseldiğini belirten Tüpraş, hidrojen üretim hedeflerini aşağı revize etti.
Motorsiklet ve tarım araçlarını tahminlerine dahil eden ve kara taşımacılığı talebindeki artışı tahminlerine yansıtan Tüpraş, yurt içinde 2050 yılı ulaşım enerji talebi tahminini 52 milyon ton petrol eşleniği (mtoe) düzeyinden 64 mtoe düzeyine yükseltti. Şirket 2050 yılında ulaşım enerji talebinin %55'inin elektrik başta olmak üzere hidrojen ve alternatif yakıtlardan oluşacağını öngördü.
Tüpraş daha önce 2022-2035 dönemi için yaklaşık 2.3 milyar dolar olarak öngördüğü rafinaj yatırımlarını 2025-2035 dönemi için yaklaşık 3.9 milyar dolara yükseltti.
Buna karşılık daha önce rafineri faaliyetlerinden 2022-2035 dönemi için öngörülen faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) tahmini yaklaşık 13 milyar dolar iken, yeni planda daha kısa bir dönem olan 2025-2035 dönemi için yaklaşık 13 milyar dolara revize edildi.
İzmit ve İzmir rafinerilerinde propilen projeleri için geçen yıl yatırıma başlayan Tüpraş, bundan sonraki dönemde yeni rafinaj veya dönüşüm kapasitesi yatırımı yapmayacağını, ürün portföyünü hafif kimyasal ürünlerle çeşitlendireceğini kaydetti.
Şirket faaliyetlerini çeşitlendireceği elektrik üretimi, sürdürülebilir havacılık yakıtı ve yeşil hidrojen üretimi alanları için yatırım projeksiyonlarını yükseltirken, hidrojen dışındaki alanlar için de kâr tahminlerini yükseltti.
Tüpraş bu bağlamda 2030 yılı FAVÖK tahminini 1.3 milyar dolardan 1.7 milyar dolara yükseltti.
SIFIR EMİSYON ELEKTRİK HEDEFLERİ
Sıfır emisyonlu elektrik üretim alanında 2035 kapasite hedefini 2,500 megawatt (MW) olarak koruyan şirket, ekipman fiyatlarındaki artış nedeniyle öngörülen yatırım harcamalarının iki kattan fazla artacağını belirtti.
Sıfır karbon salımlı elektrik üretimi için 2035 yılına kadar yapılması gereken yatırım miktarı yaklaşık 1.3 milyar dolardan yaklaşık 2.8 milyar dolara yükseltildi. Bu alandan 2035 yılına kadar elde edilecek faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) miktarı ise yaklaşık 400 milyon dolardan yaklaşık 2 milyar dolara yükseltildi.
Şirket ürettiği elektriği önce şebekeye satarak gelir yaratacağını, hidrojen elektrolizörlerinin devreye girmesinden sonra ise elektriğin bu alanda kullanılacağını belirtti.
Şirket şu ana kadar yaptığı hidro elektrik ve güneş santrali yatırımlarına ek olarak küçük ve mikro modüler nükleer reaktörler (SMR ve MMR) ve yenilenebilir kaynaklardan üretim alternatiflerini değerlendirmeye devam ettiğini belirtti.
SÜRDÜRÜLEBİLİR HAVACILIK YAKITI
Bir önceki planda yüksek katma değerli bir ürün olan sürdürülebilir havacılık yakıtına (SAF) yöneleceğini belirten Tüpraş, talebin önceki tahminlere kıyasla daha geç oluşacağını öngördü.
SAF yakıtın toplam talebin yaklaşık %10'unu 2035 yılında oluşturacağını öngören şirket, daha önce bu orana 2030 yılında ulaşılacağını öngörüyordu.
SAF için öngörülen marj artışı ile 2035'e kadarki FAVÖK tahminini 1.1 milyar dolardan 1.9 milyar dolara yükselten Tüpraş, 2026 yılında SAF ürününü piyasaya sunacağını belirtti.
SAF için 2035'e kadarki dönem için öngördüğü yatırımı yaklaşık 600 milyon dolardan yaklaşık 800 milyon dolara yükselten şirket, mevcut bir rafineri ünitesini SAF üretimine dönüştürmek yerine İzmir'de yeni bir ünite inşa etme "sürecinde" olduğunu, ayrıca başka bir sahada da ek bir ünite için "çalışmalara" başladığını ifade etti.
YEŞİL HİDROJEN
Tüpraş, hidrojen alanında ise üretim safhasında kritik öneme sahip elektrolizör yatırım masraflarının dört kat arttığını, bu nedenle yeşil hidrojen projesini daha uzun vadeye yaydığını belirtti.
"Ticari hidrojende büyüme hedeflerimizle uyumlu şekilde yatırımlarımıza devam ediyoruz" denilen sunumda, 20 MW kapasiteli elektrolizörün 2028-2030 yıllarında kurulacağı belirtildi.
Şirket 2030 yılı kapasite tahminini 400 MW'tan 128 MW'a, 2035 tahminini 1,000 MW'den 350 MW'ye indirdi.
Yeşil hidrojen üretimi 2035'e kadar yapılacak yatırım harcamaları tahmini yaklaşık 690 milyon dolar seviyesinden yaklaşık 750 milyon dolara yükseltilirken 2035'e kadar bu alandan sağlanacak FAVÖK tahmini yaklaşık 640 milyon dolardan yaklaşık 300 milyon dolara indirildi.